Historia kredytowa – co to jest i jaki ma wpływ na zaciągnięcie kredytu?

Historia kredytowa jest sprawdzana przez bank za każdym razem, gdy klient chce zaciągnąć zobowiązanie finansowe – chodzi zarówno o kredyty, jak i pożyczki – albo skorzystać z oferty na kartę kredytową.

Jej znaczenie jest kluczowe, ponieważ od tego zależy, czy dana osoba otrzyma pozytywną odpowiedź od banku. Kluczową rolę w archiwizowaniu danych z historii kredytowania klienta odgrywa Biuro Informacji Kredytowej.

Historia kredytowa – czym jest?

Wiele mówi się w kontekście udzielania kredytów lub pożyczek o historii kredytowej. Czym ona właściwie jest i dlaczego ma tak duże znaczenie dla banków lub firm pożyczkowych udzielających zobowiązań finansowych klientom? Historia kredytowa to wszystkie dane dotyczące danego klienta, jakie zgromadzone zostały w Biurze Informacji Kredytowej.

Dotyczy ona zarówno aktualnie spłacanych kredytów i pożyczek, jak i tych zobowiązań, które były już uregulowane. Jedną z kluczowych informacji, jakie można uzyskać z BIK-u, jest terminowość spłaty rat kapitałowo-odsetkowych. Dotyczy to wszystkich produktów kredytowych, z jakich klient korzysta lub korzystał w ciągu kilku ostatnich lat – łącznie z kartami kredytowymi czy limitami na kontach.

Po co historia kredytowa jest zapisywana w BIK-u? Na potrzeby redukcji ryzyka kredytodawców i pożyczkodawców, którzy wiedzą dzięki temu, czy osoba, która stara się o zobowiązanie finansowe, będzie rzetelnie spłacać kolejne raty.

Historia kredytowa rozpoczyna się wtedy, gdy klient podpisuje umowę kredytową lub niektóre umowy pożyczkowe w firmach pożyczkowych, które zawarły umowy o współpracy z BIK-iem. Dane klientów są przesyłane do BIK-u również za każdym razem, kiedy klient stara się o jakiś produkt kredytowy czy pożyczkowy, np. o kredyty hipoteczne.

Po jego udzieleniu do BIK-u regularnie spływają informacje o tym, jak spłacasz swoje zobowiązanie – terminowo czy z opóźnieniami. Dane w BIK-u są przekazywane i aktualizowane przynajmniej raz w tygodniu, aż do całkowitej spłaty zobowiązania.

Co wpływa na historię kredytową?

BIK archiwizuje informacje o udzielonych kredytach i pożyczkach klientów. W historii kredytowania umieszcza informacje o zawartych umowach kredytowych i umowach pożyczek, dane o trybie spłaty zobowiązań, o opóźnieniach w uiszczaniu rat czy ostatecznym zwrocie kredytu czy pożyczki kredytodawcy lub pożyczkodawcy.

Warto podkreślić, że na całokształt historii kredytowej wpływają pozytywne i negatywne sytuacje. Terminowa spłata zobowiązania powoduje, że powstaje pozytywna historia kredytowa klienta.

Korzystnie działają na nią sytuacje, w których klient spłaca przed czasem cały kredyt lub jego część. Natomiast kolejne opóźnienia w terminie spłacania rat powodują, że mamy do czynienia z negatywną historią kredytowania w BIK-u.

Pozytywne dane w BIK-u są przetwarzane za zgodą klienta, którą można wyrazić w trakcie spłacania kredytu lub do 5 lat po jego spłacie. Inaczej wygląda sprawa, jeśli kredyt nie jest spłacany terminowo. Wówczas, nawet bez zgody klienta, dane na jego temat mogą być przetwarzane w BIK-u przez 5 lat – spełnione muszą być tylko następujące warunki:

• opóźnienie w spłacie kredytu wynosiło ponad 60 dni,
• minęło 30 dni od czasu, gdy instytucja finansowa (bank czy firma pożyczkowa), w której klient zalega ze spłatą, poinformowała go o zamiarze przetwarzania danych na temat tego kredytu.

Jak oceniana jest historia kredytowa?

Banki w związku z wydanymi przez Komisję Nadzoru Finansowego rekomendacjami zobowiązane są do kontrolowania baz BIK-u zawsze wtedy, gdy klient ubiega się o kredyt. Właśnie dlatego po złożeniu wniosku o udzielenie zobowiązania, wysyłane jest zapytanie o historię kredytową BIK wnioskującego i w kolejnym etapie procesu, podlega ona ocenie.

Ogólna pozytywna historia kredytowa w BIK-u oznacza, że klient staje się wiarygodniejszy w oczach banku i ma większe szanse na otrzymanie nie tylko pozytywnej decyzji kredytowej, ale i kredytu czy pożyczki na większą kwotę. Negatywne dane o kliencie świadczą z kolei o opóźnieniach w spłacie rat oraz o tym, że klient być może nie spłacił dotychczasowego zobowiązania terminowo. Wtedy trzeba liczyć się z tym, że bank odrzuci wniosek o kredyt.

Niezależnie od tego, czy planujesz w najbliższym czasie wziąć kredyt, czy też nie, możesz samodzielnie kontrolować w BIK-u historię kredytową. Jak to sprawdzić? Wystarczy, że założysz konto i wykupisz raport (jednorazowy lub cykliczny). Dzięki temu zdobędziesz takie same informacje na temat swojej wiarygodności, jak te, które przesyłane są do banków.

Historia kredytowa a rodzaj zobowiązania kredytowego

Ocena historii kredytowej jest jednym z najważniejszych etapów przy weryfikacji klienta ubiegającego się o uzyskanie kredytu czy pożyczki. To jeden z elementów oceny zdolności kredytowej, zwłaszcza jeśli chodzi o ujęcie jakościowe. Pozytywna ocena historii kredytowej może ostatecznie wpłynąć na decyzję w zakresie finansowania klienta przez bank.

Podczas kontroli historii kredytowania klienta bank od razu widzi, jakie zobowiązania dana osoba uzyskała wcześniej, czy ma jakieś kredyty lub pożyczki do spłaty i czy raty były regulowane w terminie, a jeśli nie, to z jak dużym opóźnieniem. Pozytywna historia kredytowa może pomóc klientowi w uzyskaniu kredytu, choć nie zmieni warunków cenowych oferty.

Opóźnienia w spłacie wcześniejszych zobowiązań najprawdopodobniej spowodują zablokowanie drogi do finansowania. Historia kredytowania jest jednym z kluczowych czynników, jakie bank bierze obowiązkowo pod uwagę przy ocenie ryzyka kredytowego związanego z udzieleniem zobowiązania.

Dotychczasowa historia kredytowa odgrywa ważną rolę w procesie starania się o nowe zobowiązanie. Jednak nie w każdym przypadku będzie ona tak samo istotna. Jeśli dopiero planujesz wziąć kredyt gotówkowy na niewielką kwotę, a nigdy wcześniej nie korzystałeś z kredytowej oferty banków, to nie będzie to duży kłopot. Nieco inaczej może wyglądać jednak brak historii w przypadku kredytu hipotecznego. W tej sytuacji bank najczęściej chce wiedzieć jak najwięcej o osobie, której udzieli tak dużego zobowiązania.

Historia kredytowa a kredyt hipoteczny

Jak już wspomnieliśmy, brak historii kredytowej w przypadku starania się o kredyt hipoteczny może być nieco kłopotliwy. Dlaczego? Podczas wnioskowania o kredyt na mieszkanie, historia kredytowa przyszłego kredytobiorcy jest skrupulatnie sprawdzana przez bank i może mieć szczególny wpływ nie tylko na zdolność kredytową, ale też na wydanie pozytywnej decyzji.

Jeśli historia jest dobra, a kredyt hipoteczny zaciągany jest po terminowej spłacie wcześniejszego zobowiązania, wówczas działa to na korzyść klienta. Historia kredytowania rozpoczyna się z chwilą zaciągnięcia kredytu hipotecznego i będzie aktualizowana regularnie przy spłacaniu przez klienta kolejnych rat kapitałowo-odsetkowych.

W przypadku ewentualnego opóźnienia w spłacie incydent ten zostanie odnotowany. Oczywiście, nikt nie podejmie żadnych działań windykacyjnych w przypadku niewielkiego poślizgu (kilku dni) jednak długie opóźnienie lub kompletny brak spłaty może już spowodować zgłoszenie sprawy do Biura Informacji Kredytowej.

Negatywna historia kredytowa, która odnotowana jest w BIK-u, sprawi, że możesz mieć duże problemy z zaciągnięciem kolejnego zobowiązania. Banki nie udzielają kredytów osobom, które nieterminowo spłacają swoje zadłużenia i jedynym ratunkiem w kryzysowej sytuacji finansowej są firmy pożyczkowe. Z całą pewnością jednak nie możesz liczyć na kredyt hipoteczny. Jeśli planujesz zakup mieszkania lub domu, w pierwszej kolejności popracuj nad swoją historią.

Historia kredytowa a kredyt gotówkowy

Zła historia blokuje Twoje szanse na kredyt niemal na każdej płaszczyźnie. Banki z reguły nie udzielają nowych zobowiązań osobom, które mają problemy ze spłatą obecnych długów. Jeśli pilnie potrzebujesz gotówki, możesz jedynie skorzystać z usług firm pożyczkowych, czyli tzw. parabanków lub poprosić o pomoc rodzinę.

Historia kredytowa a karta kredytowa

Karta kredytowa to jak sama nazwa wskazuje, kolejny produkt kredytowy znajdujący się w ofercie banku. Chcąc korzystać z przyznanego limitu, musisz wyróżniać się odpowiednią zdolnością, ale też dobrą historią kredytową. Limit przyznany w ramach karty wlicza się do Twoich zobowiązań w takim samym stopniu jak kredyt gotówkowy czy hipoteczny.

Historia kredytowa a raty

Dzięki kredytom ratalnym jesteś w stanie szybko zbudować dobrą historię kredytową. Wystarczy, że kupisz np. niewielki sprzęt AGD, nowy telefon czy rower i wszystkie raty uregulujesz zgodnie z harmonogramem spłat. Takie zobowiązanie najczęściej brane jest na krótki okres, dlatego za jego pomocą w ciągu kilku miesięcy możesz zbudować sobie obraz rzetelnego kredytobiorcy.

Jak sprawdzić historię kredytową w BIK-u?

Wiemy już, że dobra historia kredytowania jest kluczowa dla otrzymania kredytu. W jaki sposób sprawdzić wpisy na swój temat w BIK-u? Można to zrobić w trybie online, zakładając konto w BIK-u. Wówczas pobiera się podstawowy raport za darmo, raz na 6 miesięcy.

Wersja płatna raportu, który można pobierać wielokrotnie, kosztuje 39 zł. Wiedząc już, jak sprawdzić BIK, można przed wnioskowaniem o kredyt dowiedzieć się, jakie informacje na nasz temat znajdują się w tej instytucji.

Jaki wpływ ma zła historia kredytowa w BIK-u?

Wiemy już, jak ważna jest historia kredytowa. Jak budować pozytywną historię kredytową? Jeśli zaciągamy zobowiązania na siebie, nawet niewielkie pożyczki oraz kredyty ratalne w bankach, i spłacamy je w terminie wskazanym w umowie pożyczkowej czy kredytowej, to w BIK-u będziemy widnieć jako rzetelni kredytobiorcy.

Z kolei zła historia kredytowa, w której znajdują się informacje o poważnych opóźnieniach w spłacie rat kapitałowo-odsetkowych wcześniej zaciągniętych zobowiązań, właściwie całkowicie uniemożliwia uzyskanie kredytu w banku.

Jeśli przy weryfikacji potencjalnego kredytobiorcy okazuje się, że jego historia kredytowania jest negatywna, bank nie będzie chciał podejmować ryzyka i udzielać klientowi nowego zobowiązania. Istnieje jednak wyjątek od tej reguły. Jeśli klient już spłacił swoje zobowiązania wraz z odsetkami karnymi za opóźnienia, bank może docenić fakt, że udało się kredytobiorcy wyjść z zadłużenia i przyznać mu nowe zobowiązanie.

Warto wiedzieć, gdzie starać się o kredyt przy złej historii kredytowej. Czy zła historia kredytowa całkowicie skreśla szansę na kredyt? Niekoniecznie. Nowej pożyczki musisz jednak szukać w innym miejscu. Ratunkiem mogą okazać się oferty parabanku, które nierzadko proponują pożyczki dla osób ze złą historią kredytową.

Brak historii kredytowej – co oznacza dla banku?

Problematyczny dla banków jest „pusty BIK”, czyli brak historii kredytowej u klienta. Banki nie wiedzą, czego mogą spodziewać się po kliencie, który nie miał jeszcze okazji zaciągać kredytów i pożyczek. Warto wówczas przed ubieganiem się o kredyt w banku wziąć na siebie jakieś niewielkie zobowiązanie finansowe, choćby zawrzeć umowę ratalną. Regularna spłata rat pozwoli na kształtowanie pozytywnej historii w BIK-u.

Czy brak historii kredytowej jest lepszy od złej historii kredytowej?

Oczywiście, że tak. Brak historii kredytowej może być jedynie małą przeszkodą w sytuacji, gdy decydujesz się na duże zobowiązania (np. brak historii kredytowej a kredyt hipoteczny). W przypadku kredytów gotówkowych czy ratalnych fakt ten z pewnością nie będzie nikomu przeszkadzał. Negatywna historia z kolei skreśla Twoje szanse na otrzymanie nowego zobowiązania niemal całkowicie.

Czy klient bez historii kredytowej ma mniejszą szansę na kredyt niż klient z drobnymi zaległościami w spłacie? Takie pytanie zadaliśmy specjalistom, który udzielili nam odpowiedzi:

Nie można jednoznacznie odpowiedzieć na to pytanie. Należy pamiętać, że ocena wiarygodności kredytowej polega na analizie znacznie większego zbioru cech potencjalnego kredytobiorcy lub zdarzeń, z którymi jest związany, a które są analizowane.

Samo kryterium braku historii kredytowej na pewno w określonej strukturze innych danych nie jest podstawą do nieuznania wnioskodawcy za osoby z niską wiarygodnością kredytową. Podobnie w przypadku zaległości – kontekst, wielkość zaległości i tryb ich uregulowania również może mieć znaczenie.

- Piotr Rosłan - Dyrektor Działu Kredytów Hipotecznych Alior Banku

Brak historii kredytowej nie wyklucza szansy na otrzymanie kredytu. Przy ocenie wiarygodności klienta bank przy ocenie wniosków kredytowych bierze pod uwagę wiele czynników, np. takich jak stabilność dochodów, zdolność do spłaty kredytu, poziom oszczędności, wartość zabezpieczenia (np. nieruchomości), itp. Zawsze każdy przypadek jest rozpatrywany indywidualnie.

Oczywiście posiadanie pozytywnej historii kredytowej jest jednym z czynników uwzględnianych przy rozpatrywaniu wniosków kredytowych. Dobra historia kredytowa świadczy o zdolności klienta do terminowej spłaty zobowiązań, co jest istotne z punktu widzenia ryzyka dla instytucji udzielających finansowania.

Drobne zaległości w spłacie nie muszą być przeszkodą w uzyskaniu kredytu, jednak negatywne informacje dotyczące spłaty wcześniejszych zobowiązań mogą mieć wpływ na ocenę wiarygodności kredytowej. Jednak banki badają każdy przypadek indywidualnie, biorąc pod uwagę całość sytuacji finansowej i kredytowej klienta.

- Anna Rek-Dębicka, Dyrektor Biura Kredytów Hipotecznych w Velobanku

Bezpośrednia odpowiedź na pytanie nie jest możliwa z uwagi na złożoność zasad obowiązujących w ramach oceny, gdzie informacje pochodzące z sektora bankowego, a w szczególności historia kredytowa klienta, są istotnym elementem co najmniej kilku jej aspektów. Drobne zaległości nie ważą istotnie na wiarygodności kredytobiorcy, choć jako takie mogą być również rozpatrywane pod kątem długości ich trwania, typu produktu, którego dotyczą, charakteru zabezpieczeń, czy też ich braku, tego czy klient jest jedynym kredytobiorcą, czy też umowa jest wspólna itp. Historia kredytowa bez opóźnień, może uwiarygadniać klienta w Banku, potwierdzać doświadczenie klienta na rynku Bankowym i wskazywać na rzetelność w ramach wywiązywania się ze swoich zobowiązań. W ramach swojej polityki Bank dokłada wszelkich starań, aby nie wykluczać klientów dobrych, których intencje co do spłaty i możliwości finansowe potwierdzają bezpieczeństwo zawarcia transakcji, jednocześnie wykazując wysoką dbałość o jakość portfela kredytowego, które to elementy są istotnym elementem bezpieczeństwa sektora finansowego.  

- Anna Meunier, Kierująca Wydziałem Kredytów Hipotecznych w Banku Millennium

Trudno jednoznacznie odpowiedzieć na to pytanie. Wszystko zależy od poziomu zaległości,  wysokości raty jak i kiedy została ona ostatecznie spłacona. Analizuje się także czy była to sytuacja jednorazowa czy dotyczyła innych zobowiązań finansowych, które Klient posiada. Jeśli chodzi o osoby bez historii kredytowej to rzeczywiście sektor bankowy podchodzi ostrożnie do takich klientów. Bank Pocztowy udziela kredytów dla Klientów bez historii w BIK. Staramy się wyjść naprzeciw oczekiwaniom takiej osoby i budować historię razem z Klientem.

- Dominik Matuszewski, Dyrektor Departamentu Produktów Detalicznych i Rozwoju Bankowości Cyfrowej Banku Pocztowego

Czy można wyczyścić historię kredytową w BIK-u?

Zła historia kredytowania w BIK-u powoduje problemy z zaciąganiem kredytów i pożyczek w przyszłości. Osoby, które mają długi, zastanawiają się nad tym, czy da się wyczyścić historię w BIK-u, aby mieć szansę na uzyskanie kolejnego zobowiązania finansowego. Zasadniczo nie można usunąć złych wpisów w BIK-u, jeśli zostały one umieszczone zgodnie z prawem.

Czyszczenie BIK-u jest dopuszczalne, jeśli kredyt został spłacony w terminie, a kredytobiorca cofnął zgodę na przetwarzanie informacji przez kredytodawcę albo minął okres 5 lat od spłaty kredytu niezapłaconego w terminie do 60 dni.

Czyszczenie BIK-u następuje też na wniosek kredytobiorcy złożony kredytodawcy, jeśli w bazie danych są nieaktualne lub nieprawdziwe informacje dotyczące zobowiązań klienta.