Ta roślina mogłaby rosnąć na Marsie. I to teraz

Twierdząc, że roślina mogłaby rosnąć na Marsie, botanicy nie mają na myśli specjalnie dostosowanych warunków w pomieszczeniach, które zapewniają temperaturę, ciśnienie, wilgotność i skład atmosfery podobny do ziemskiej, a nawet dostosowaną glebę. Wręcz przeciwnie, mowa tu o roślinach, które zdolne są egzystować w tak skrajnych z ziemskiej perspektywy warunkach jak te panujące na Marsie.

Co to oznacza? Atmosferę, która w 95 procentach wypełniona jest dwutlenkiem węgla, temperatury zmieniające się w szerokim zakresie od co najmniej kilkudziesięciu stopni poniżej zera, do ciepłych nawet z naszej perspektywy kilkunastu i więcej stopni Celsjusza, brak wilgoci i co najważniejsze wysoki poziom promieniowania UV i kosmicznego. To dla większości ziemskich roślin warunki zabójcze, ale badacze Chińskiej Akademii Nauk odkryli, że pewien gatunek pustynnego mchu dałby radę.

Mech Syntrichia caninervis, przy którym niesporczak to mięczak

Ekstremofile to organizmy zdolne przystosować się do lub wręcz traktujące jako naturalne środowiska o skrajnych parametrach. Na Ziemi znamy wiele takich organizmów, niektóre nie wymagają tlenu, niektóre żyją wewnątrz skał, inne zadowalają się bardzo słonym otoczeniem lub bardzo wysokimi temperaturami. Są też organizmy zdolne przetrwać silne dawki promieniowania, które normalnie doprowadziłoby do rozpadu na poziomie subkomórkowym.

Najbardziej kojarzony przez ludzi ekstremofil to niesporczak, organizm zwierzęcy, który poradzi sobie nawet w przestrzeni kosmicznej, zdolny jest do przeżycia na powierzchni Księżyca, na zewnątrz pojazdów kosmicznych. Odłożony na koniec lipca spacer kosmiczny na ISS, ma właśnie przyczynić się do jeszcze lepszego poznania takich superwytrzymałych organizmów.

Na Ziemi jest wiele miejsc, które przypominają Czerwona Planetę. Tak wygląda Tybet z góry, podobnie jak niejedno zdjęcie z Marsa.

A jakiego ekstremofila roślinnego kojarzycie? Zapewne nic nie przychodzi wam do głowy, ale może się to zmienić. Okazuje się, że mech Syntrichia caninervis, który znajdziemy na pustyni Mohave, na Antarktyce, a także w Tybecie, łączy cechy wielu ekstremofili i jest obiecującym kandydatem jako roślina marsjańska. Chińscy botanicy i ekologowie, którzy zajmują się bliższym poznaniem tego mchu twierdzą, że - jego środowiskowa odporność jest znacznie wyższa niż ta, którą wykazują inne odporne na trudne warunki mikroorganizmy i właśnie niesporczaki

Nie chodzi tu oczywiście o wyprodukowanie żywności z tego mchu, bo nie ma on własności odżywczych. Jednak Syntrichia caninervis stanowi składnik gleby pozwalający ją użyźnić, a to również ważny etap przekształcania marsjańskiego ekosystemu powiązany z kolonizacją, któremu kiedyś trzeba będzie stawić czoła.

Ile wytrzyma Syntrichia caninervis?

Przy minimalnym dostępie do wody, którą zapewnić mogliby koloniści, ziemski pustynny mech powinien bez problemów rosnąć na Czerwonej Planecie. To przekonanie wynika z przeprowadzonych testów laboratoryjnych, gdzie poddano Syntrichia caninervis wyjątkowo niekorzystnym czynnikom środowiskowym.

Pierwszy test dotyczył otoczenia o niskiej temperaturze, czyli tego, z czym na Marsie na pewno będzie miała kontakt roślina. Rośliny zamknięte zostały w zamrażarce na 3 i 5 lat w temperaturze -80 stopni Celsjusza. To temperatura niewiele wyższa od najniższej zarejestrowanej kiedykolwiek na Ziemi. Na Marsie to warunki zbliżone do nocy w okolicach podrównikowych (w dzień temperatura potrafi wzrosnąć nawet do 20 stopni Celsjusza.

Syntrichia caninervis w swoim ziemskim środowisku na pustyni Mohave.

Mech bez problemu regenerował się po rozmrożeniu. Nawet brak wilgoci nie był przeszkodą, choć jej niewielka ilość przyśpiesza proces. To nie wszystko. Na 15 i 30 dni mech został także zamrożony w zbiorniku z ciekłym azotem. Wychłodzony do -196 stopni Celsjusza, również zdołał przetrwać. Potem Syntrichia caninervis wystawiono na silne promieniowanie. Dziesięciokrotnie większa dawka promieniowania gamma niż, ta która jest zdolna momentalnie zabić człowieka, nie przeszkodziła mchowi w wegetacji, a jak dostrzegli to naukowcy - nawet sprzyjała jego wzrostowi. Zachował się on tu niczym fikcyjne stwory czerpiące siłę z energii.

Trzecim testem było połączenie mocno zmiennej temperatury, w zakresie od -60 do 20 stopni Celsjusza, wysokiego promieniowania, niskiego ciśnienia i atmosfery o składzie podobnym jak na Marsie z dominującym dwutlenkiem węgla. Takie warunki zadano przez 1, 2, 3 i 7 dni.

Czy to było zbyt wiele dla badanego mchu? Skądże, również ten test Syntrichia caninervis przeszła śpiewająco. Roślina kompletnie się regenerowała po miesiącu od wystawienia na symulowaną powierzchnię Marsa. Co ciekawe, wysuszony mech znacznie szybciej wracał do normy niż mech, który był uwodniony.

Teraz skoro wiadomo, że mech Syntrichia caninervis wytrzyma naprawdę dużo, warto będzie go przewieźć w docelowe miejsce, na Marsa, czy też na Księżyc. I tam, jak sugerują naukowcy, ponownie sprawdzić jego odporność i przydatność.

Źródło: Mars Daily, inf. własna